Ο πρωτάρης

Επιστροφή στα παλιά, ύστερα από καιρό. Σουπίτσα, κουβέρτα, ένα μικρό τριχωτό τέρας να κοιμάται στην άκρη του καναπέ και από τα ευλογημένα torrents να βγαίνει ο Ντάστιν Χόφμαν. Η ταινία δεν ειναι απλά η αποτύπωση ενός παράνομου love story μεταξύ ενός νέου και μιας μεστωμένης κυρίας. Είναι ένας αποχαιρετισμός σε μια πουριτανική Αμερική (είμαστε στα 1967) που ετοιμάζεται να βγει βίαια από την διαρκή της νιρβάνα, που ζει στην Καλιφόρνια βυθισμένη στην υπέροχη της απομόνωση και στις αλλεπάλληλες ματαιώσεις της μεσοαστικής τάξης: καλά σπίτια, κακοί γάμοι, κοινωνικές συνάξεις, μοναχικοί εγκλεισμοί. Στόχος των επόμενων ημερών: να πείσω την υπεύθυνη προβολών να δούμε το Tootsie ή το Rain Man.

Τρομοκρατία!

Υποψιάζομαι ότι οι συντελεστές της παράστασης του Σατιρικού δύσκολα θα είχαν προβλέψει την πολιτική συγκυρία της παράστασής τους. Την επομένη των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Παρίσι, βρεθήκαμε στο θέατρο για την ομώνυμη παράσταση και οι καρδιές μας σφίχτηκαν μπροστά στο ξεδίπλωμα της φρίκης που κουβαλά η τρομοκρατία, αλλά και η αντίδραση σε αυτήν. Το έργο επιδέχεται πολλαπλών αναγνώσεων, αφού πέρα από κλασσικό δίπολο τρομοκρατία-καταστολή, υπάρχει και η διάσταση της βίας και της τρομοκρατίας μέσα στις καθημερινές σχέσεις των ανθρώπων.  Κυρίαρχο στοιχείο σε όλα αυτά είναι ο φόβος που μεταλλάσσεται στο βασικό κύτταρο της καθημερινής μας συμπεριφοράς. Θύτες και θύματα μαθαίνουμε να συναλλασσόμαστε με το νόμισμά του, είτε τρομοκρατώντας τον απέναντι μας είτε αποδεχόμενοι τις μικρές και μεγάλες εκφάνσεις της βίας στις σχέσεις μας. Η παράσταση, λοιπόν, έχει πολλαπλές αφηγήσεις, που αξίζει να ακουστούν και να δουλευτούν εντός μας. Ειδική εύφημος μνεία στο σκηνοθέτη Λ. Ταλιώτη και στο αχτύπητο δίδυμο της σκηνογραφίας Χ. Καυκαρίδη και Μ. Κούτα.

Λωξάντρα

Για όσους διάβασαν το βιβλίο της Μαρίας Ιορδανίδου και/ή είδαν παλαιότερα την τηλεοπτική σειρά της ΕΡΤ με τη Μπέτυ Βαλάση, η παράσταση του ΘΟΚ για τη θεατρική μεταφορά της Λωξάντρας θα έρθει ως μια μεγάλη (και σοβαρή) απογοήτευση. Άνευρο παίξιμο, προβλέψιμη σκηνοθεσία, έλλειψη συγκίνησης, καμία σύνδεση και αναφορά με το χρονικό πλαίσιο του έργου. Όσο περνούσε η ώρα, η παράσταση έκανε κοιλιά και στο τέλος έμεινα με την εντύπωση ότι κανείς δεν διασώθηκε από το ναυάγιο. Η παράσταση  δεν αντέχει στη σύγκριση με το περυσινό “Τρίτο Στεφάνι” κι αυτό κάνει τη συνολική αξιολόγηση δυσμενέστερη για τους συντελεστές της. Όπερ, ίσως να πρέπει να ξαναγυρίσουμε στα ξεχωριστά χαρτιά του κυπριακού θεάτρου και να αφήσουμε τις αχρείαστες μεταγραφές από το εξωτερικό…

Hamlet

Δευτέρα βράδυ κι είμαστε στο δρόμο για τη Λεμεσό. Προορισμός το θέατρο Ριάλτο, όπου θα προβαλόταν η θεατρική παράσταση του Άμλετ με πρωταγωνιστή τον Benedict Cumberbatch. Χωρίς δυσκολία μπορώ να πω ότι ήταν μία από τις καλύτερες παραστάσεις που είδα ποτέ στη ζωή μου. Εκπληκτική σκηνοθεσία, καθηλωτικό παίξιμο, πρωτότυπα ευρήματα, σπάνια ποιότητα και σύνθεση παραγωγής, προσοχή στα σκηνικά και τα κοστούμια. Για τρεις ώρες μείναμε καθηλωμένοι, χωρίς να χαθούμε στιγμή.  Για τρεις μέρες την συζητούσαμε – η μουσική, οι συγκεκριμενες στιγμές και οι αποστροφές των λόγων, το ίδιο το κείμενο, πλούτισαν τις κουβέντες μας.  Ένας θησαυρός μας αποκαλύφθηκε και η συγκίνηση έγινε μεγαλύτερη βλέποντας, κόντρα στην αρχική υπόθεση, μια γεμάτη αίθουσα. Αλλά ξέρετε κάτι; Η ομορφιά που συναντάς αναπάντεχα δεν είναι η ίδια, αν δεν την μοιράζεσαι με κάποιαν που να μπορεί να τη νιώθει όπως κι εσύ…

Citizen four

Ο κοσμος μετα την 11η Σεπτεμβρίου ειναι ενα απέραντο φρενοκομείο. Τρομοκράτες που κόβουν λαρυγγια σαν να ανοίγουν κοκα-κόλες, κυβερνήσεις που υποψιάζονται ακόμη και τη σκιά τους, πολίτες που προσέχουν ακόμη και το τι θα γράψουν στη μηχανή αναζήτησης της Google. Σκέτη τρέλα. Το citizen four ειναι ενα σύντομο ντοκυμαντέρ που αποτυπώνει ενα μικρο μερος της, αφηγουμενο την ιστορια του Edward Snowden. Αν δεν ξέρετε περί τίνος και ποίου μιλάμε, τοτε μαλλον σπαταλάτε πολύτιμο οξυγόνο που θα ηταν χρήσιμο σε άλλα εμβια όντα. Το ντοκιμαντέρ αποκαλύπτει χωρις δραματικότητα ή πομπώδεις σκηνές, τον τροπο που η ψηφιακή μας ζωη καταγράφεται και τυγχάνει επεξεργασίας απο άγνωστες υπηρεσίες για αδηλους σκοπούς με σημαντικές συνεπειες στις ζωές εκατομμυρίων ατόμων. Η δυστοπια που ειχε περιγραφεί σε έργα επιστημονικής φαντασίας των περασμένων δεκαετιών ειναι εδω. Το ντοκιμαντέρ υπονοεί οτι αυτη η δυστοπια ηρθε για να μείνει. Δυσκολοχώνευτα πραγματα, που γίνονται λιγο πιο υποφερτά αν καποιος κοιμηθεί ύπνο ελαφρύ στα γόνατα σας την ωρα της θέασης...

Παζολίνι

William Dafoe στο ρόλο του διάσημου σκηνοθέτη, στην τελευταία μέρα της ζωής του. Στο IMBd η ταινία παίρνει 5,8/10 ενώ στο rottentomatoes 6,8/10. Δώστε κάτι παραπάνω ρε τσιφούτηδες! Πέμπτη βράδυ, το αποφασίζουμε τελευταία στιγμή, συναντάμε και γνωστούς. Τα πάγια και γνωστά που παθαίνεις στον Όμιλο Φίλων Κινηματογράφου. 5172, θυμάμαι τον κωδικό της, δεν ξέρω γιατί. Θυμάμαι και άλλα πράγματα από αυτήν, αλλά δεν είναι της ώρας. Η ταινία πιάνει την κλωστή του καταγγελτικού πολιτικού λόγου του Παζολίνι. Στη πορεία της εξέλιξης της ταινίας, έχουμε χρονικά πισωγυρίσματα και επιστροφές. Ο εκμαυλισμός της ανθρώπινης φύσης, η αποπολιτικοποίηση των μαζών, η καταπίεση της σεξουαλικότητας. You name it we have, we don’t have, you don’t need it. ΝΝοερή επιστροφή και για μενα: 2003 ή 2004 στη Θεσσαλονίκη, πήρα τις «120 μέρες στα Σόδομα». Μεταξύ μας, δεν είχα καταλάβει πολλά τότε. Αργότερα, το σύμπαν έβγαλε κάποιο νόημα. Κι έτσι έμαθα, για άλλη μια φορά, ότι το παν στη ζωή είναι το timing. Εσύ τι λες για όλα αυτά;

Ένα νησί σε μια θάλασσα χρωμάτων

Απόγευμα προς βράδυ Πέμπτης και η ώρα δεν περνά με τίποτα. Περιμένω τη συνάντηση μας στην Alpha CK Gallery. Έχω ετοιμαστεί και περιμένω τηλεφώνημα για να ξεκινήσω. Κλήση-κλειδιά-παρκάρισμα-είσοδος. Την πιάνει η άκρη του ματιού μου. Γύρω μας μια θάλασσα χρωμάτων. Ο Θανάσης Λάλας έχει βρει τη ζωγραφική ιδιόλεκτο του, μέσα από την πλημμυρίδα χρωμάτων. Από αυτή την άποψη, ο τίτλος είναι συνεπής και ευθύς, χωρίς φιοριτούρες. Έπειτα, είναι και οι μορφές που εμφανίζονται στα έργα του. Είναι τόσο ιδιαίτερες όσο η υπογραφή του δημιουργού, υπό την έννοια ότι η απόπειρα εδώ είναι να γίνουν το προσωπικό σήμα, να παραπέμπουν αμεσολάβητα στο ζωγράφο. Εν μέρει, επιτυχές το εγχείρημα. Είναι όμως αρκετό; Είμαι γεμάτος αμφιβολίες, δεν πείθομαι, αλλά κοντοστέκομαι απέναντι σε δύο έργα. Ίσως να φταίει και το ότι με απασχολεί περισσότερο ένα άσπρο πουκάμισο, με μια κονκάρδα που λέει «In Bauhaus we trust”. Τι να σας εξηγώ τώρα…

Ερωφίλη repeat

Σκηνοθετικά ευρήματα: check. Διασκευή κειμένου: check. Ηθοποιοί: check.  Σκηνικά-κοστούμια: check.  Διδασκαλία κίνησης: check. Ήχος: άστα να πάνε καλύτερα....  Αρχές Οκτωβρίου μερικές από τις καλύτερες φύτρες του κυπριακού θεάτρου βρέθηκαν στη σκηνή του δημοτικού θεάτρου Στροβόλου για την παράσταση Ερωφίλη repeat. Το κείμενο του Γεώργιου Χορτάτση σε σημαδεύει στην καρδιά. Διαβάστε:

«Γιατί δεν είναι μπορετό κορμί να ξεχωρίσει
Από την ίδια του ψυχή και να μπορεί να ζήσει.
Χωρίς αέρα το πουλί, χωρίς νερό το ψάρι
Πώς είναι τάχα δυνατό νά ‘χουνε ζήσης χάρη;”.

Όλα ήταν συνταιριασμένα και υπόσχονταν πολλά. Προδόθηκαν όμως από την κακή ηχητική του χώρου. Το κείμενο χάθηκε, η ροή της παράστασης έσπασε κι εγώ έφυγα μ’ ένα αίσθημα ανικανοποίητου. Τη νύχτα, ευτυχώς, έσωσε ένα ξυνιστέρι και ένα τρυφερό χέρι.

Eurotrip

Καλωσήλθατε στο βασίλειο του κλισέ, στην αποθέωση του feelgood b-movie, στο απόλυτο (εγκεφαλικό) κάψιμο. Καναπές, φαγητό, το πιο όμορφο χέρι στ’ αριστερά και play στη μιαμιση ώρα γέλιου και κραυγών «όχι, δεν είναι δυνατόν!». Η ταινία Eurotrip ήταν μια σύντομη επιστροφή στο supertrash της εφηβείας μου: μελαγχολικά αγόρια που κερδίζουν την παρτίδα στο τέλος, μόδα των 90s, κορίτσια που αγωνιούν να τις προσέξει ο καλύτερος τους φίλος, εξωφρενικές συμπτώσεις και μια αφελέστατη πίστη στο αμερικάνικο όνειρο. Έζησα για λίγο καιρό κι εγώ εκεί, αλλά δεν θυμάμαι πότε διάβηκα το σύνορο της ωριμότητας. Εν πάση, αν θελήσετε ποτέ ένα ανάλαφρο βράδυ, χωρίς κρυφά νοήματα και ψηλή τέχνη, μπείτε στο torrentz.eu και αφεθείτε χωρίς ντροπή στα πιο πάνω. Ο καθένας δικαιούται να είναι 13 χρονών ξανά.

Μίλα μου για γλώσσα

Το βιβλίο του Φοίβου Παναγιωτίδη πετυχαίνει το σκοπό που ο συγγραφέας βάζει στον εαυτό του: είναι ένα βιβλιο εκλαϊκευμένης επιστήμης, όπου σύνθετα ή και άγνωστα θέματα γλωσσολογίας παρουσιάζονται σύντομα, συνοπτικά και κυρίως κατανοητά. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί μια γραφή που ρέει και που δεν απαιτεί προηγούμενη ειδική γνώση. Διαβάζοντας τα κεφάλαια, μπορούσα να φανταστώ τον συγγραφέα σε μία από τις παλιές καλές πανεπιστημιακές αίθουσες να παραδίδει μάθημα, φέρνοντας νέα γνώση και ανατροπή μύθων, δουλεύοντας παράλληλα πάνω στο ήδη υπάρχον υλικό. Μία επιπρόσθετη αρετή του βιβλίου είναι το αιφινιδιαστικό και σαρκαστικό χιούμορ του. Το βιβλιο συστήνεται ειδικά σε όσους αρέσκονται στο να μιλούν πολύ για την εκφραστική αδυναμία των νέων, τη λεξιπενία, την άλωση της γλώσσας και άλλους δαίμονες, τους οποίους μόνο αυτοί αναγνωρίζουν. Θα τους ηρεμήσει…

Ο άχρωμος Τσουκούρου Ταζάκι και τα χρόνια του προσκυνήματός του

Αυτή ξεκίνησε να το διαβάσει, αλλά κάποιος την διέκοψε. Girl interrupted. Αυτός το είχε διαβάσει ήδη, επειδή δεν τον διέκοπτε ποτέ κανείς. Εκείνη είχε πάει στο Παρίσι, λίγο μετά από αυτόν. Εκείνος είχε πάει στο Παρίσι, λίγο πριν από αυτήν. Και οι δυο τους σύχναζαν στα ίδια μέρη, αλλά και σε μερικά ξέχωρα. Ήξεραν τους ίδιους ανθρώπους, αλλά και μερικούς άλλους. Προτιμούσαν παγωτό μαστίχα, αλλά η δεύτερη μπάλα είχε αλλιώτικη γεύση για τον καθένα. Αυτή βάζει το «?» ως ερωτηματικό κι αυτός έχει ένα ψυχαναγκασμό με το «;». Όλα αυτά δεν είναι η ιστορία του βιβλίου, αλλά η ιστορία δύο ανθρώπων που κρατάνε το ίδιο βιβλίο. Ο Μουρακάμι επιστρέφει ξανά σε ένα από τα κύρια θέματα του: το ταξίδι του καθενός στην προσωπική ενδοχώρα και την αναζήτηση απαντήσεων στα «γιατί» και στα «πως» της ζωής και των περιστάσεων της. Οι εσωτερικοί μονόλογοι, τα αρμονικά τοπία της φύσης και μια υποτονική αγωνία πάλλονται συντονισμένα στο βιβλίο. Περισσότερα για το βιβλίο δεν θα πω. Έχω όμως κάτι άλλο να σου πω την επόμενη φορά.

Φορτουνάτος ο Κύπριος

Φορτουνάτοι και οι Κύπριοι που παρακολούθησαν την παράσταση του «Φανταστικού Θεάτρου» στην Αξιοθέα την περασμένη εβδομάδα. Η διασκευή του κειμένου «φωνάζει» ότι δουλεύτηκε με κέφι κι αγάπη και οι ηθοποιοί βρήκαν τη θέση τους μέσα σ’ αυτό. Η ίδια η ιστορία είναι ένα μεσαιωνικό παραμύθι, μια αλληγορία, μια καλά κρυμμένη κριτική έναντι των κοινωνικών συμβάσεων, μια ηθογραφία – διαλέγετε την ερμηνεία που σας πείθει. Χορταστικός ο Βαλεντίνος Κόκκινος, που μετά το «Μεσοπάτωμα», όπου τον είδα για πρώτη φορά, επιβεβαίωσε την υποψία μου ότι η γκάμα της υποκριτικής του δυνατότητας δεν έχει ακόμα ξεδιπλωθεί πλήρως κι ότι έχει πολλά να δώσει. Λίγες μέρες προηγουμένως, η σκηνοθέτιδα του έργου, Μαγδαλένα Ζήρα, δήλωσε σε μία συνέντευξή της ότι θα ήθελε να αλλάξει τον επαρχιωτισμό που μας χαρακτηρίζει. Ο Φορτουνάτος δείχνει ότι μπορεί και να τα καταφέρει τελικά.

ΥΓ: Η δυνατότητα προπώλησης εισιτηρίων θα μας σώσει από αχρείαστη αναμονή!

Kάρτ ποστάλ από το Ρεπίνο

 

Πήραμε το αυτοκίνητο. Ήταν μια ζεστή αυγουστιάτικη Κυριακή. Βγήκαμε από την Αγία Πετρούπολη. Παντού πράσινο. Μοιάζαμε παραφωνία μέσα στην τόση φύση. Στ’ αριστερά μας, μια θάλασσα άγνωστη στην όψη. Ήσυχη, σκληρή, απόμακρη. Φτάσαμε κάπου στο Ρεπίνο, λίγο πριν, λίγο μετά. Ο φινλανδικός κόλπος. Στο βάθος μάζευε σύννεφα, ένα κακό που θα ξεσπούσε μετά από καμιά ώρα πάνω μας. Αλλά, πάντα ελπίζεις πως θα τ’ αποφύγεις… Κι εκεί, καθόταν. Έμοιαζε με την ενανθρώπιση της μοναξιάς. Χωρίς παρέα, με ένα βιβλίο. Της έκλεψα τη στιγμή. Δεν ξέρω αν ήταν ατιμία αυτό που έκανα. Μα, ξέρω σίγουρα αυτό: Ου καλόν είναι τον άνθρωπον μόνον.

Το μηδέν και το άπειρο

Το βιβλίο του Άρθουρ Κάϊσλερ το περίμενα για καιρό. Δεν το γνώριζα, ούτε το είχα προγραμματίσει. Δεν ήρθε καν ως εισήγηση από άλλον βιβλιόφιλο. Διάβασα απνευστί τις 300 κάτι σελίδες του. Κι εκεί, μεταφέρεσαι στις δίκες της Μόσχας, στα μέσα της δεκαετίας του ’30. Τρόμος, φρίκη, καταδίωξη. Ο Στάλιν θερίζει την παλιά επαναστατική γενιά και χτίζει το σιδερένιο του προφίλ. Σκέτη τρέλα, οι άνθρωποι σπάνε, λυγίζουν, αφανίζονται. Ο κύριος ήρωας, μέλος κι αυτός της παλιάς φουρνιάς κουβαλά τα δικά του ανομήματα και αναμνήσεις. Παλεύει να τα αναγνωρίσει και να τα αρχειοθετήσει, να τα αξιολογήσει εκ νέου, καθώς βαδίζει το δρόμο της απώλειας. Το βιβλίο είναι από τα πλέον κλασικά αναγνώσματα και τύχη αγαθή, το τελείωσα στη διάρκεια ενός ταξιδιού στη Ρωσία. 

Καρτ ποστάλ από το Παρίσι

Και που λες, βρέθηκα στο Παρίσι για λίγες μέρες. Περπάτησα όσο δεν περπάτησα ποτέ στη ζωή μου, δοκίμασα τα τσάτρα-πάτρα γαλλικά μου, δεν δίστασα απέναντι σε καμιά ανηφόρα και παρατήρησα όσους περισσότερους ανθρώπους μπόρεσα. Κάποιους κατάφερα να τους βγάλω και φωτογραφία, στα κρυφά, γιατί ντρεπόμουν και δεν το έβρισκα και σωστό να σου πω την αλήθεια να σηκώνω την κάμερα αδιακρίτως. Κι έτσι ένα βράδυ, στην είσοδο της όπερας, χόρευαν τανγκό γύρω στα τριάντα ζευγάρια, μα εμένα το μάτι έπεσε στη γυναίκα που βλέπεις στα δεξιά. Σήκωσα τη μηχανή, πάτησα το κουμπί, και την ξανακατέβασα. Την παρατήρησα για ώρα, προσπάθησα να πλάσω την ιστορία της. Έφυγα για ένα ποτό κι ο αέρας μύριζε κανέλα.   

Οι πληροφοριοδότες

Ο Juan Gabriel Vasquez εμφανίστηκε ως το next best thing μετά τον συμπατριώτη του Gabriel Garcia Marquez. Δικαίως από τη μία πλευρά, αλλά και αχρείαστη η σύγκριση από την άλλη. Ο Vasquez έχει τη χάρη της μεγάλης, σχοινοτενούς αφήγησης. Οι σελίδες διαβάζονται με την αίσθηση ότι δημιουργούν κινηματογραφικές εικόνες. Έτυχε να διαβάσω πέρυσι το πιο πρόσφατο του με τίτλο “Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν” και τσίμπησα το δόλωμα. Φέτος, βρήκα τυχαία(;) τους πληροφοριοδότες σε έναν υπαίθριο πάγκο και το αγόρασα χωρίς δισταγμό. Σε τέσσερεις μέρες το είχα τελειώσει, ταξιδεύοντας με τα αλλεπάλληλα κύματα των πολλαπλών αφηγήσεων των ίδιων γεγονότων. Ο κεντρικός ήρωας συγκεντρώνει θέλοντας και μη διάφορες πληροφορίες, αναζητώντας την αλήθεια για τον πατέρα του και για την αθέατη ιστορία των διώξεων γερμανών πολιτών στην Κολομβία του Δευτέρου Παγκοσμίου. Αξίζει κι ελπίζω σύντομα τα υπόλοιπα έργα του να μεταφραστούν στην ελληνική.

Τρία παράθυρα κι ένας απαγχονισμός

Η ταινία του Isa Qosja μιλάει για δύσκολα θέματα. Τραύματα που μένουν από εθνοτικές συγκρούσεις, ο ρόλος των γυναικών, οι βιασμοί ως εργαλείο ταπείνωσης, η σιωπή που ακολουθεί. Είμαστε στο Κόσοβο, ένα χρόνο μετά τον πόλεμο και μια δασκάλα αποφασίζει να μιλήσει σε μια δημοσιογράφο για το βιασμό της, καθώς και άλλων τριών γυναικών. Ποιες είναι οι άλλες τρεις γυναίκες; Πως διαμορφώνονται οι σχέσεις τους με τους συζύγους τους; Πως τις αντιμετωπίζει η τοπική κοινωνία; Οι ερωτήσεις που ξεπήδησαν στο μυαλό μου βρηκαν το δρόμο τους για τις δικές μας ιστορικές αναφορές. Για όσα έγιναν και δεν μιλήσαμε ποτέ στο δικό μας νησί. Η συνωμοσία σιωπής είναι ένα πέπλο που απλώνεται μέχρι εδώ και μας καλύπτει. Η ταινία με άφησε με περισσότερες απορίες στο τέλος της, μιας και τελείωσε απότομα. Ίσως αυτό να την έσωσε από τον διδακτισμό.  

Ida

Γεια σου, Ida. Έχεις όμορφα μαλλιά. Κρίμα που δεν μ’ αφήνεις να τα βλέπω συχνά. Και τα μάτια σου, Ida. Είναι δύο λίμνες στη μέση της αθωότητας. Δεν είσαι σαν τα άλλα κορίτσια, Ida. Θα ήθελα να ήμουν ο σαξοφωνίστας που φίλησες. Ο πρώτος και τελευταίος πειρασμός σου. Ida, πες μου, γιατί διάλεξες να ξαναγίνεις δια τον Χριστό σαλή κι όχι το κορίτσι ενός μουσικού. Γιατί διάλεξες την επιστροφή στο μοναστήρι, στο τελετουργικό, στην καθημερινή επανάληψη κι όχι τη ζωή εκεί έξω; Εντάξει, Ida. Σου έπεσε βαρύς ο έξω κόσμος. Κι η αποκάλυψη ότι στις φλέβες στο τρέχει αίμα εβραϊκό. Ειρωνεία να είσαι μαθητευόμενη καθολική μοναχή και να καταρρέει ο κόσμος σου έτσι. Αλλά εσύ διάλεξες ταυτότητα, διαβαίνοντας από το κατώφλι του δικού μας κόσμου σε κάτι άγνωστο. Για όσους δεν πρόλαβαν δεν πειράζει: 12 Σεπτεμβρίου η ταινία Ida προβάλλεται ξανά στο θερινό κινηματογράφο Κωνστάντια.

 

Τ’ αγαπημένα

Η αγάπη είναι τέχνη. Μας το είπε και ο Έριχ Φρόμ. Αλλά αυτό είναι στη λίστα των επιθυμητών ακόμα. Σήμερα, δυο λόγια για τα αγαπημένα ποιήματα και ανθολογήματα του Μιχάλη Γκανά. Εκδόσεις Μεταίχμιο, πράσινο και λουλακί εξώφυλλο. Διαλέγετε κι εσείς βιβλία ανάλογα με το εξώφυλλο; Εντός κήπος. Μία ανθολόγηση σε αντιστοίχιση με την προσωπική διαδρομή και το γούστο του συγγραφέα. Όποιος έχει ζήσει στη σκιά της επαρχιακής Ελλάδας, θα πιάσει τη μυρωδιά απ’ την πρώτη. Οι επιλογές του Μιχάλη Γκανά είναι και κάτι επιπλέον: ένας χαμένος χάρτης σε κρυμμένους θησαυρούς της ποίησης μας. Το έχω συντροφιά τα πρωϊνά, μιας και αποφάσισα να δίνω στον εαυτό μου την ευχέρεια μιας παρένθεσης. Κι επειδή είμαι εμμονικός, διαβάζω και ξαναδιαβάζω το «Πιάνο βυθού» του Γιάννη Βαρβέρη. Σκέφτομαι πως θα ήθελα να είμαι ποιητής, αντί για δικηγόρος. Κι έπειτα, κλείνω το βιβλίο και πάω στη δουλειά μου.

Gadjo Dilo

Είχε αρκετό κέφι το βράδυ της Τετάρτης στο πολιτιστικό κέντρο της Τράπεζας Κύπρου. Και πολύ δισταγμό μαζί. Οι μικροαστικές μας ντροπές μάς κυνηγούν ακόμα, θαρρώ. Και αργήσαμε να βγούμε στον χορό. Το συγκρότημα, με την ονομασία του Τρελού Ξένου, έπαιξε τη γνωστή gypsy jazz του, διασκευές παλιών ελληνικών τραγουδιών και κάμποσα ορχηστρικά με μπρίο τέμπο. Το σχήμα δεν είχε την αλέγρα τραγουδίστρια Ηλιάνα Τσαπατσάρη, άγνωστο γιατί. Τα λεφτά μας πίσω! Τα τραγούδια διαδέχονταν τα ορχηστρικά, με μικρές εισαγωγές που θα ταίριαζαν σε δισκοπαρουσίαση σε έναν κλειστό χώρο. Η προσδοκία ήταν μάλλον άλλη, ότι θα είχαμε δηλαδή μια καλοκαιρινή συναυλία με κέφι από την αρχή. Έφταιξε και το ότι οι διοργανωτές «έστησαν» τον κόσμο σε καρέκλες, σαν να ήμασταν σε εκδήλωση για ηρωομάρτυρες του ’21. Αλλά εντάξει, ας μην κάνω εγώ τον gadjo dilo της Λευκωσίας: ένα εφταράκι το δίνω.

Βάκια Σταύρου

Τη μέρα που γεννήθηκε η Βάκια Σταύρου, ο μεγαλοδύναμος έβαλε βαθιά το χέρι στην τσέπη του. Έπιασε ένα από τα σπάνια και ακριβά τάλαντά του και το έβαλε στην παλάμη της. Η Βάκια ξεκίνησε να τραγουδάει κι όλοι εμείς σωπάσαμε. Δικαίως, αφού το βράδυ της Πέμπτης βρεθήκαμε στην Αξιοθέα. Εκεί, στο όμορφο της σκηνικό, μια ψηλή φοινικιά, δυο άστρα ψηλά για συντροφιά, ξεχύθηκαν οι ρομαντικές μελωδίες, τα γλυκά chansons και ένα αεράκι κατευθείαν από τη Λισαβόνα. Ήταν όμορφη η νύχτα με τα παλιά και νέα τραγούδια, τις διασκευές και την Βάκια, με το χέρι στην τσέπη, αμήχανη και με μια συστολή, να εκθέτει τα ύψη και πλάτη μιας φωνής που δεν φαίνεται να γνωρίζει γεωγραφία ή σύνορο. Να φεύγεις, λοιπόν, Βάκια για το Παρίσι, ώστε να ανθίζει και να μεγαλώνει το τάλαντο, μα να έρχεσαι και λίγο συχνότερα για να μυρίζει ο τόπος ομορφιά.

Αύγουστος

Είναι μερικά πράγματα στη ζωή που δεν τους μέλει να έχουν μακρύ δρόμο. Συγχωρέστε μου τον ντετερμινισμό, τον φαταλισμό και τη μοιρολατρία, αλλά είναι στ’ αλήθεια κρίμα, η προσπάθεια, ο χρόνος και το ψυχικό αποτύπωμα όλων όσων συνέβαλαν να εξαντλείται σε τόσες λίγες παραστάσεις. Η παράσταση του ΘΟΚ «Αύγουστος» ένωσε τον ανθό της κυπριακής σκηνής, με μοναδική απουσία από τα personal favorites μου τη Μαρίνα Αργυρίδου. Το κείμενο σκοτεινό και δύσκολο να το κουμαντάρεις συναισθηματικά. Βγαίνοντας στη δροσερή νύκτα της Λευκωσίας, δεν ήξερα πώς να το διαχειριστώ. Απ’ την άλλη δεν υπάρχουν κατάλληλες εποχές για οικογενειακά δράματα, ακραίες συμπεριφορές και ματαιώσεις. Τα αστέρια της Στέλας Φυρογένη και της Αννίτας Σαντοριναίου λάμπουν χωρίς θάμπος, ενώ η Νιόβη Χαραλάμπους μοιάζει να ξεμπερδεύει με ένα προπατορικό δισταγμό που κουβαλούσε σε παλαιότερα έργα. Αν το έργο αφεθεί στη μικρή του παρένθεση, θα είναι πραγματικά κρίμα.

Σεμεδάκια έξω

Πέμπτη βράδυ κι έχω αγγαρέψει την αδερφή μου να έρθει μαζί μου στο ΘΟΚ για να δούμε την παράσταση «Σταματία, το γένος Αργυροπούλου». Είναι κι αυτό μέσα στις μικρές παραχωρήσεις που σου κάνουν οι μικροτέροι για να αγοράσουν κάποιον μεγαλύτερο μπελά. Δικαίως θα αναρωτηθείτε: «Και τι μας νοιάζουν τα οικογενειακά σου δράματα, ρε Κυριάκου;». Σε τίποτα, και καλά κάνετε, απαντώ. Αλλά ο μονόλογος του Κώστα Σωτηρίου, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου και την Ελένη Ουζουνίδου στη σκηνή σας αφορούσε, από όπου κι αν το πιάσετε. Είδα τις θειάδες μου, τις γιαγιάδες, τις κυράτσες της γειτονιάς, την επαρχιώτικη και μεσοαστική Ελλάδα, τον απόηχο μιας γλώσσας, μιας κίνησης κι ενός τρόπου που χάνεται (ή που εγώ έχω χάσει). Μαζί και την άνοδο και την πτώση μιας γυναίκας, άβγαλτης, συντηρητικής και εύπιστης, καχύποπτης και αφελούς, καλόκαρδης κατά βάθος. Μια σπουδαία ευθεία αφήγηση για τη μοναξιά, τη ματαίωση και το πως ένας άνθρωπος μαραίνεται και λίγο σαλεύει, μαζί και μια αλληγορία για την Ελλάδα. Η παράσταση με φόντο μια συρραφή από σεμεδάκια, ως το par excellence σύμβολο που συμπυκνώνει σε μια εικόνα και μια λέξη όλα όσα οι συντελεστές θέλησαν να πουν. Ευγνωμοσύνη για το γέλιο και την παράδοξη γεύση στο τέλος.

Νικόλας Κυριάκου

ΥΓ Προσπάθησα να πείσω την αδερφή μου για τον «Αύγουστο», αλλά απέτυχα. Οικτρά.

Έθιμα ταφής

Γεια σας! Σας έλειψα; Εμένα πάντως πολύ. Έχω λιώσει στη δουλειά και δεν προλαβαίνω να πάρω ανάσα. Το multitasking είναι υπερκτιμημένο, οι over-achievers κωλόπαιδα. Εμπιστευτείτε τρυφερά και ευαίσθητα αγόρια που μελετούν επισταμένως τις εισηγήσεις της bookpress. Κάποιον σαν εμένα δηλαδή. Που τα διαβάσματα μου αλλάζουν χώρες, εποχές, ύφος, φόρμα και αντικείμενο στο τσαφ. Και που με φέρνουν αντιμέτωπο με βιβλία σαν της Hannah Kent και τις ηρωίδες της με δυσπρόφερτα ονόματα όπως Agnes Magnúsdóttir. Και ακόμα πιο δύσκολα ψυχογραφήματα – ας πούμε κάτι σαν το αυστραλιανό ομόλογο του Παπαδιαμάντη. Ισλανδί 1800 κάτι. Η μελλοθάνατη Agnes, η Αγνή δηλαδή, καταδικάζεται σε θάνατο. Μέχρι τη διευθέτηση των διαδικαστικών, πρέπει να περάσει τον χρόνο που της απομένει στο αγρόκτημα των Jónsson. Εκεί επιστρέφει στις παιδικές της αναμνήσεις, στην ιστορία αγάπης που την έφερε ως εκεί και αποπειράται να διαλεχθεί με τα θεία με τη διαμεσολάβηση ενός νεαρού ιερέα με ευσεβείς πόθους, αλλά ανθρώπινες αντοχές. Το βιβλίο με τίτλο “Έθιμα ταφής” εκδόθηκε από τον Ίκαρο και κρύβει μικρά διαμάντια στα δύσβατα ισλανδικά μονοπάτια του.

Τρίτο Στεφάνι (reloaded)

Θα σας συγχωρήσω τις ακυρώσεις. Τις κακοτεχνίες στο κτήριο. Τις κατά καιρούς αρπαχτές. Αφίενται οι αμαρτίες όλες. Χάριν της παράστασης αυτής. Ελέω θεατρικής μεταγραφής. Σκηνοθεσίας. Μουσικής και σκηνογραφίας. Και κυρίως εκτέλεσης. Το βιβλίο του Ταχτσή, εφηβικό ανάγνωσμα, ζωντάνεψε μπροστά μας, με αρχετυπική, σχεδόν βιβλική μορφή την Αννίτα Σαντοριναίου. Οικεία στις κινήσεις και στο παίξιμο, ένιωσα πολλές φορές να είμαι στον κόρφο γυναικών που με μεγάλωσαν. Οι ήχοι, τα λόγια, το στήσιμο των σωμάτων. Μικρή αποκάλυψη, με κινηματογραφικό τσαγανό ο Ανδρέας Τσέλεπος και χίλια μπράβο σε όσους αφιέρωσαν και αφιερώθηκαν στην παράσταση. Το νήμα της αφήγησης, της προσωπικής, της οικογενειακής, της πορείας της Ελλάδας κάπου πιο πίσω μας έδεσε με κόκκινο κλωστή για 4 ώρες. Συγκίνηση, χαρά, κομμένες ανάσες, μια-δυο ανατριχίλες ξεχασμένες. Μακάρι να το δουν όσο περισσότεροι γίνεται. Α, ναι και να μην το ξεχάσω. Στέλα Φυρογένη, I wanna be your dog.

[...] Κόκκινο

Συντέμνω, ποιητική αδεία, τον τίτλο και παραθέτω εν τάχει τους κύριους συντελεστές: μετάφραση Ανθής Ζαχαριάδου/ επί σκηνής Βαρνάβας Κυριαζής και ο Αντρέας Κούτσουμπας/ σκηνοθεσία Ανδρέας Αραούζος/ σκηνικά-κοστούμια Γιώργος Γιάννου. Αφορμή το ένα έτος λειτουργίας της Λεβέντειου Πινακοθήκης. Ένα πολύτιμο δώρο όλα: το κτήριο, το έργο, η παράσταση. Ο Κυριαζής με ένα βιογραφικό που ζαλίζει, μοιάζει σαν τον παλαιότερο πλανήτη του θεατρικού μας συστήματος, ικανός να ασκεί βαρύτητα σε όποιον κινείται γύρω του. Υποδύεται τον ζωγράφο Μαρκ Ρόθκο και είναι αυτάρκης, εγωκεντρικός, βαθύς, αντιφατικός και ακόμα 5 δωδεκάδες επίθετα ταυτόχρονα. Όσοι είχατε την ατυχία να γνωρίσετε κάποιον που ασχολείται με τη ζωγραφική, θα ξέρετε τι πάει να πει ψυχοχαράδρα. Το κείμενο έχει διαφορετικό ορίζοντα, ανάλογως της οπτικής σου: οι σχέσεις των πρωταγωνιστών, οι μοναχικές τους πορείες, το ζήτημα της τέχνης, η αλλοτρίωση από μία εκχυδαϊσμένη καθημερινότητα, τα αφόρητα κλισέ του κώδικα επικοινωνίας μας. Κάποιος έρχεται και ρίχνει  λίτρα από κόκκινο και μαύρο πάνω σου. Εσύ με ποιο θα επιλέξεις να λουστείς; 

Ο κηπουρός και ο καιροσκόπος

Η ανάγνωση είναι δύσκολο άθλημα. Αν θες να είσαι σωστός και με ανοικτές αισθήσεις και διαισθήσεις, θέλει προετοιμασία, γόνιμο έδαφος μέσα σου και κατάλληλες συνθήκες εκτός. Αν κάτι βγει λειψό, λειψή θα είναι και η εμπειρία. Ο Δημήτρης Φύσσας εξέδοσε με το Βιβλιοπωλείο της Εστίας το βιβλίο με τον πιο πάνω τίτλο και αφηγείται τις παράλληλες ιστορίες ενός μετεωρολόγο και ενός ερευνητή των λαχανόκηπων στην περίοδο της γερμανικής κατοχής και στις αρχές του εμφυλίου. Χωρίς διδακτισμούς και απόπειρα να διεκδικήσει την ανακατάληψη του ιστορικού περιεχομένου της περιόδου. Ο τρόπος γραφής αιφνιδιάζει, οι εναλλαγές είναι διαρκείς, οι περσόνες μιλούν παράλληλα, ο αναγνώστης πρέπει να είναι σε διαρκή συναγερμό. Διάβασα το βιβλίο με πολλή προσπάθεια κι έχω ακόμα ανάμεικτα συναισθήματα για την επένδυση αυτή. Αναζητείται δεύτερος αναγνώστης για να συγκρίνουμε εμπειρίες. Πληροφορίες στην υπεύθυνη ύλης.

Έλα να φιληθούμε

Ο τίτλος της ταινίας: Des gens qui s'embrassent, οι άνθρωποι που φιλιούνται. Εμένα ποσώς με ενδιαφέρει τι έκαναν οι άλλοι άνθρωποι στην ταινία. Η μόνη σκέψη ήταν πώς θα ήταν να φιλάς την πρωταγωνίστρια Lou de Laâge. Εκεί, να σταματάει το μυαλό σου από την ομορφιά. Τέλοσπαντων, από τα πολλά ωραία του σινεμά είναι κι αυτές οι φαντασιώσεις. Ο μαγικός κόσμος της μιάμιση ώρας που μπορείς να είσαι όποιος, όπου, όπως θέλεις. Φεύγοντας από το cine studio, όπου ο όμιλος φίλων κινηματογράφου δίνει συστηματικά τον καλό αγώνα εναντίον της κακογουστιάς και της βλακείας της κοινωνίας μας, σκέφτηκα ότι έχει καιρό να δω κάποιους στο δρόμο να φιλιούνται. Τι έχει πάθει ο κόσμος ρε αδέρφια; Ή μήπως κυκλοφορώ εγώ στα λάθος μέρη; Ίσως και να ‘ναι η ιδέα μου. Μ’ αυτά και μ’ αυτά, η ταινία έχει το κρυφό όπλο της Μόνικα Μπελούτσι, ρέει εύκολα, σου χαρίζει happy ending και εικόνες από το Σαν Τροπέ. Φεύγεις με αισιοδοξία και χαρά από το σινεμά. Καθόλου άσχημα για ένα βράδυ Κυριακής. Τι λες κι εσύ ma cherie;

Μεσοπάτωμα

Στρωτό και νευρώδες κείμενο. 4 πράξεις, 4 διαφορετικά σκηνικά. Δίπολα σχέσεων και στο ανάμεσο τους οι σιωπές, τα εννοούμενα και τα δύσκολα ρήματα. Η απόγνωση, το τέλμα, ο φόβος, ο δισταγμός, η απελπισία. Το συνολικό τους βάρος, που είναι πιο βαρύ από το άθροισμά τους. Όλοι εδώ είμαστε περαστικοί και γι’ αυτό είναι άγριο πράγμα η μοναξιά. Να μην το φέρει η μοίρα να διανύσεις την απόσταση μόνος, αδελφέ. Να μην βρεθείς με τη ζωή σου μοιρασμένη στο πριν και το μετά, στο παλιά και το τώρα, στην ανάμνηση και την προσδοκία. Μα είναι κι οι στραβοτιμονιές σου, οι μικρές δειλίες που εκρήγνυνται χρόνια μετά την απασφάλισή τους, οι σκιές του εγωισμού που μεγαλώνει τα σχήματα. Μεγάλη αποκάλυψη για μενα, ο Βαλεντίνος Κόκκινος, τον οποίο πρώτη φορά έβλεπα κι ανυπομονώ να τον ξαναδώ σε θεατρικό. Downside: το κακό timing της τέταρτης πράξης, καθώς μας πέτυχε το απορριματοφόρο και οι εξοδούχοι της ΕΛΔΥΚ. Το Μεσοπάτωμα είναι ένα θεατρικό έργο γραμμένο από τη Μελίνα Παπαγεωργίου, σε σκηνοθεσία Μαγδαλένας Ζήρα. Για πληροφορίες, το parathyro.com θα σας καθοδηγήσει αλάνθαστα.

AGORA

Δεν ήμουν έτοιμος για όλο αυτό. Κανείς δεν ήταν. Για 117 λεπτά το πρόσωπο της κρίσης στην Ελλάδα ήρθε και τρίφτηκε στα δικά μας. Πολίτες, άνεργοι, οικογενειάρχες, αξιωματούχοι, πολιτικοί, τραπεζίτες. Όλοι παίρνουν το χρόνο τους στο ντοκυμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου, που παραμένει πιστός στο δημοσιογραφικό του στυλ και το κινηματογραφικό του credo. Κι όλοι έχουν μια ιστορία να αφηγηθούν, ένα μύθο να τραφούν, ένα ψέμα να υπηρετήσουν – ανάλογα με τη σκοπιά του καθενός. Η πιο συγκλονιστική στιγμή για μενα ήταν η ανάγνωση μερικών αποσπασμάτων από τα τελευταία σημειώματα των αυτόχειρων. «Εύχομαι το αίμα μας μια μέρα να σας πνίξει», έγραψε ένας από αυτούς που έζησαν το συντριπτικό άδικο της κρίσης. Κι ένας άλλος: «Φεύγω τώρα, προτού αρχίζω να ψάχνω στα σκουπίδια για την τροφή μου». Σταματάει το μυαλό και η καρδιά του ανθρώπου, μπροστά στις εικόνες, τα λόγια, την απόγνωση. Αναρωτιέμαι τι θα δούμε όταν γυρισουμε ύστερα από χρόνια για να ξαναδούμε αυτή την εποχή. Για όσους δεν το πρόλαβαν, η σύσταση είναι αυτονόητη.

50 shades of grey – Selma: 100-2

Τρίτη βράδυ στο mall,  λες κι είμαστε σπυριάρηδες έφηβοι σε έξοδο, για να δούμε το Selma. Στο έμπα και στο έβγα της προβολής κάμποσος κόσμος, καμιά εκατοσταριά, ο μπροστινός μου στο ταμείο πλακωνόταν με την υπεύθυνη για τα εισιτήρια του για το 50 shades of grey. Στην αίθουσα μόνο οι δυο μας. Ώστε έτσι είναι οι ιδιωτικές προβολές! Η ταινία κρατάει καπώς περισσότερο από όσο θα έπρεπε, κάνει κοιλιά και σε μερικές στιγμές δυσανασχέτησα από το αργό ξεδίπωμα της πλοκής. Δεν είναι αγιογραφία, δεν είναι για ακτιβιστές, δεν είναι για να πας και να φύγεις με τη δικαίωση ότι για άλλη μια φορά τάχτηκες με τους καλούς. Πολύ ωραίο soundtrack, κάπως άνευρος για τα γούστα μου ο David Oyelowo, στιγμές ποιητικότητας και υποψηφιότητα για Όσκαρ. Η ταινία συνοδεύθηκε με μπύρα άμα το πέρας της, ώστε να αναλυθούν τα σώψυχα μου. Μια ζωή μπερδεμένος. Εναλλακτικά, μπορείτε να απολαύσετε σαδομαζό καταστάσεις, με τον διπλανό να μασουλά ποπκορν στ’ αυτί σας, ώστε να έχετε την ευκαιρία να κάνετε κρυόκωλα αστεία την επομένη στη δουλειά με τις συναδέλφισσες...